Σύμφωνα με την διαδικτυακή “Πύλη για την ελληνική γλώσσα” ο όρος μεταπολίτευση περικλείει την έννοια της πολύ σοβαρής πολιτειακής μεταβολής, την αλλαγή του πολιτεύματος σε μία χώρα. Σύμφωνα με την wikipedia είναι η περίοδος μετά την πτώση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών που ξεκινά το 1974 και τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η διενέργεια δημοψηφίσματος για την μορφή του πολιτεύματος, η αλλαγή του σε Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, η φιλελευθεροποίηση και ο εκδημοκρατισμός.
Όμως οι πολιτικές δυνάμεις – πρόσωπα που κλήθηκαν υπό την ηγεσία του Κων/νου Καραμανλή να βγάλουν την χώρα από το αδιέξοδο ήταν στην ουσία οι ίδιες που είχαν ανατραπεί από το καθεστώς της 21ης Απριλίου. Έτσι πολλοί υπουργοί της τελευταίας (πριν το 1967) κυβέρνησης του Κανελλόπουλου είναι στη εξουσία και μετά το 1974:
Μπούτος: Από Υφ. Συντονισμού πριν το 1967 έγινε κατά σειρά μετά το 1974 Υφ. Εμπορίου, Αναπλ. Υπ. Συντονισμού, Υπ. Γεωργίας, Υπ. Οικονομικών.
Παπαληγούρας: Από Υπ. Συντονισμού, Υπ. Εθνικής Αμύνης πριν το 1967 έγινε Διοικητής Τραπέζης Ελλάδος, Υπ. Συντονισμού, Υπ. Εξωτερικών.
Τσάτσος: Από Υπ. Δικαιοσύνης πριν το 1967 έγινε Υπ. Πολιτισμού, ανέλαβε την προεδρία
επιτροπής για το νέο σύνταγμα, Πρόεδρος Δημοκρατίας.
Σπύρος Θεοτόκης: Πριν το 1967 ήταν εισηγητής του Γ΄ ψηφίσματος: “Περί εκτάκτων μέτρων αφορώντων την δημοσίαν τάξιν και ασφάλειαν”, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Ε.Ρ.Ε., Υπ. Εξωτερικών, Υπ. Γεωργίας, Υπ. Οικονομικών, Υπ. Εσωτερικών.
Κατά την διάρκεια της δικτατορίας ήταν ένας από τους βασικούς συνδετικούς κρίκους μεταξύ βασιλιά και αυτοεξόριστου Καραμανλή. Μετά το 1967 έγινε συνιδρυτής της Εθνικής Παράταξης μαζί με τον Στέφανο Στεφανόπουλο, επέστρεψε στη Ν.Δ. όταν ήταν στην πρωθυπουργία ο εξάδελφος του Ράλλης και εντάχθηκε σε εκλόγιμη θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Γεώργιος Ράλλης: Από Υπ. Δημοσίας Τάξης, Υπ. Κοινωνικής Πρόνοιας πριν το 1967 έγινε Υπ. Προεδρίας, Υπ. Παιδείας (θέσπισε την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση και την καθιέρωση της δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης), Υπ. Συντονισμού, Υπ. Εξωτερικών, (ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξή μας στην Ε.Ο.Κ.), πρωθυπουργός.
Γρηγόριος Κασιμάτης: Από καθηγητής Νομικής στο Α.Π.Θ., Ε.Κ.ΠΑ, Πάντειο, Α.Β.Σ.Π. Υπ.
Παιδείας πριν το 1967 έγινε αντιπρόσωπος Ελλάδος στον Ο.Η.Ε., UNESCO.
Κων/νος Παπακωνσταντίνου: Από Υφυπ. Συγκοινωνιών, Υπ. Γεωργίας, Υπ. Δικαιοσύνης, Υπ.
Οικονομικών πριν το 1967 έγινε Υπ. Δικαιοσύνης, Πρόεδρος βουλής, Υπ. Άνευ χαρτοφυλακίου Αντιπρόεδρος κυβέρνησης.
Ιπποκράτης Ιορδάνογλου: Από Υπ. Εμπορίου πριν το 1967 έγινε Υπ. Γεωργίας, Υπ. Εσωτερικών.
Ευάγγελος Αβέρωφ- Τοσίτσας: Από Νομάρχης Κέρκυρας, Υπ. Εφοδιασμού, Υπ. Εθνικής
Οικονομίας, Υπ. Εμπορίου, Υπ. Γεωργίας, Υπ. Εξωτερικών (διαχειρίστηκε την συμφωνία
Ζυρίχης – Λονδίνου για Ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία και την Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας – Ε.Ο.Κ.) πριν το 1967 έγινε Υπ. Εθνικής Αμύνης, Πρόεδρος Ν.Δ., αρχηγός
Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Εμμανουήλ Κεφαλογιάννης: Από Υφυπ. Οικισμού, Υπ. Εμπορικής Ναυτιλίας πριν το 1967
έγινε Υφυπ. Μεταφορών και Επικοινωνιών, Διοικητής Α.Τ.Ε.
Γεώργιος Σταμάτης: Από Πρόεδρος Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Αγρινίου, Νομάρχης Ευρυτανίας, Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Εργασίας, Υπουργός Εργασίας, πριν το 1967 έγινε Υπ. Δημοσίας Τάξεως, Υπ. Δικαιοσύνης.
Στην σύγκρουση των δύο βασικών συνιστωσών αντιλήψεων: της μεν ριζοσπαστικής που απαιτούσε βαθιά ρήξη, τόσο με τα υπολείμματα του δικτατορικού καθεστώτος όσο και με τα πριν το 1967 συνθήματα και θεσμούς (βασιλεία), της δε μετριοπαθής που ενώ ήθελε την ρήξη με το προηγούμενο καθεστώς λόγω του φόβου των συνεπειών της απότομης τομής και της φυγής προς τα εμπρός που ίσως αποδεικνυόταν ανεξέλεγκτη, κατά βάθος επιθυμούσε την αποκατάσταση της συνέχειας της πολιτικής πραγματικότητας, υπερνίκησε η μετριοπαθής πτέρυγα.
Έτσι, αν και οι συνταγματικοί θεσμοί της δικτατορίας καταργήθηκαν, επανάέεραν σε ισχύ το Σύνταγμα του 1952, με εξαίρεση της διατάξεις που αναφέρονται στην μοναρχία καθιστώντας ουσιαστικά τον Πρόεδρο Δημοκρατίας ρυθμιστή του πολιτεύματος, δίνοντας του υπερεξουσίες: την διάλυση της βουλής αν βρισκόταν σε προφανή δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα ή αν η σύνθεσή της δεν εξασφάλιζε κυβερνητική σταθερότητα, την παύση του πρωθυπουργού διορίζοντας νέο, που όφειλε είτε να ζητήσει εκ νέου εμπιστοσύνη από την βουλή, είτε να διενεργήσει εκλογές, την προκήρυξη δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα, την σύγκληση υπουργικού συμβουλίου υπό την Προεδρία του και σε έκτακτες περιστάσεις την απαγγελία διαγγέλματος.
Η σφοδρή αντίδραση του συνόλου της αντιπολίτευσης οδήγησε στην καταγγελία του αρχικού σχεδίου και στην βελτίωση σε αρκετά ουσιώδη σημεία των αστοχιών του συντάγματος αλλά δεν αποφευχθεί η αποχώρησή της από την τελική ψηφοφορία. Στην ουσία δηλαδή τις έκτακτες υπερεξουσίες του βασιλιά, ανάμεσά τους και αρχηγός του στρατού σε περίπτωση πολέμου, να παύει λαοπρόβλητες κυβερνήσεις σε περίπτωση σύγκρουσης του τις μετέθεσαν στον Πρόεδρο Δημοκρατίας. Κατά το άλλαξε ο Μανωλιός…
Η ίδια φροντίδα να μην επέλθει απότομη ρήξη με το παρελθόν χαρακτήρισε και την “δειλή” εκκαθάριση δημοσίων υπηρεσιών και ενόπλων δυνάμεων. Συνελήφθησαν 370 στρατιωτικοί εκ των οποίων οι περισσότεροι προσήχθησαν σε δίκη, τέθηκαν σε αυτεπάγγελτη αποστρατεία 106 αξιωματικοί, ενώ αθωώθηκαν οι περισσότεροι από τους βασανιστές της Εθνικής Ασφάλειας ΕΣΑΤ-ΕΣΑ ή καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης λίγων μηνών. Από τους 21 πρωταίτιους του πραξικοπήματος που διώχθηκαν, 3 καταδικάστηκαν σε θάνατο αλλά η ποινή τους μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Μόνον ο πανεπιστημιακός τομέας υπό την πίεση των φοιτητών πραγματοποίησε εις βάθος κάθαρση απολύοντάς τους. Τέλος υπήρξε διάταξη Αρείου Πάγου που έθεσε τέρμα στις διώξεις 104 δικτατορικών υπουργών κρίνοντας ότι το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας ήταν στιγμιαίο και όχι διαρκές πράγμα που σήμαινε ότι οι συνένοχοι τους δεν μπορούσαν να διωχθούν.
Στη ουσία η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν αμφίρροπη: Παρότι διευκόλυνε την συγκατοίκηση
1981-1985 και την φαινομενικά αρμονική πρώτη άνοδο της κεντροαριστεράς ωστόσο μερίδα της αντιπολίτευσης με επικεφαλής τον Ανδρέα Παπανδρέου δεν”χώνεψε” τις υπερεξουσίες του. Έτσι το 1985 την εποχή των πράσινων, κόκκινων, μπλε καφενείων
θέλοντας να πετύχει μέσω ενεργοποίησης αριστερόφρονων αντανακλαστικών των ψηφοφόρων, την ακραία τεχνητή πόλωση και μια άνετη εκλογική νίκη αιφνιδιάζει τον Καραμανλή και τους πάντες. Ας σημειωθεί ότι τόσο στην συνάντηση των Καραμανλή – Παπανδρέου στο Προεδρικό Μέγαρο όσο και στην συνάντηση του Υπ. Εσωτερικών Κουτσόγιωργα με τον Γενικό Γραμματέα Προεδρίας Δημοκρατίας Μολυβιάτη διαβεβαίωναν ότι δεν υπήρχε κανένα απολύτως πρόβλημα στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. με την υποψηφιότητα Καραμανλή.
Έξαφνα προτείνει στην συνεδρίαση του ανώτατου καθοδηγητικού οργάνου
του κόμματος την υποψηφιότητα του Αρεοπαγίτη Σαρτζετάκη που, ως ανακριτής στην
πολύκροτη δίκη της δολοφονίας Λαμπράκη, οδήγησε στην παραίτηση την κυβέρνηση
Καραμανλή ανοίγοντας τον δρόμο στην εξουσία της Ένωσης Κέντρου.
Ο Καραμανλής οργισμένος παραιτήθηκε από το υπόλοιπο της θητείας του, ανέλαβε ο αρμόδιος από το Σύνταγμα Πρόεδρος Βουλής Αλευράς να εκτελέσει χρέη Προέδρου Δημοκρατίας και αρχίζουν οι ψηφοφορίες. Επειδή στην πρώτη δυο βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ψήφισαν λευκό στην δεύτερη ο προεδρεύων Αντιπρόεδρος της Βουλής Στεφανίδης κατ΄ εντολήν του Παπανδρέου όχι μόνον διένειμε βεραμάν και λευκά ψηφοδέλτια αλλά τοποθέτησε και προβολέα πάνω από την κάλπη, προκαλώντας την οργή του Προέδρου Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Κων/νου Μητσοτάκη.
Αυτό συνοδεύτηκε και από την αρπαγή της κάλπης του βουλευτή Ν.Δ. Καλογιάννη που τη μετέφερε στα εκεί γραφεία της Ν.Δ. Μετά από πανδαιμόνιο η κάλπη επιστρέφει και η ψηφοφορία συνεχίστηκε χωρίς διαρροές. Στην τελική τρίτη επέστρεψαν οι διαρροές, επιστρατεύτηκε η αμφιλεγόμενη ψήφος του Αλευρά πράγμα που οδήγησε στην πρόταση μομφής κατά του προέδρου της βουλής από την Ν.Δ. αλλά η πλειοψηφία της βουλής αποφάνθηκε υπέρ της εγκυρότητας της ψήφου. Η βαριά ατμόσφαιρα συνετέλεσε ώστε να οδηγηθούμε στην πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Εκδημοκρατισμός: Όσο για την νομιμοποίηση του K.K.E. και εν γένει της αριστεράς τι να
πούμε; Το νομιμοποίησε τόσο καλά που το άφησε ασύδοτο να αλωνίζει στα Α.Ε.Ι. – Τ.Ε.Ι. Tο colpo groco; Στις φοιτητικές συνελεύσεις αρχίζουν από τις 11:00 και όσο βλέπουν ότι υπάρχει πλήθος φοιτητών που δεν μπορούν να ελέγξουν (δεν είναι δικοί τους) τόσο εγγράφονται στον κατάλογο των ομιλητών και άλλοι ώστε να κουραστούν και να αρχίσουν να αποχωρούν ένας ένας. Στο τέλος του 24ωρου που μπορεί να είναι και στις 20:00 ή 21:00 ψηφίζουν αλλά τι ώρα θα συμβεί η ψηφοφορία δεν το λένε. Ασφαλιστικές δικλείδες;
Καμία…
LINKS:
https://www.kathimerini.gr/politics/561149056/to-syntagma-kai-oi-yperexoysies
Νίκος Αλιβιζάτος: “Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922 -1974. Όψεις της ελληνικής
εμπειρίας.”
Δέσποινα Τερτιλίνη – Μέλος του
Νέου Εθνικά Ενιαίου Πολιτικού Σχηματισμού – Πρώτα η Ελλάδα
