29 χρόνια πέρασαν από τότε που ο θάνατος τριών αξιωματικών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού σηματοδότησε ολόκληρη μεταβολή του καθεστώτος κυριαρχίας στο Αιγαίο. Το χρονικό της Κρίσης των Ιμίων είναι γνωστό. Ο μεγάλος σπινθήρας άναψε όταν τα Χριστούγεννα του 1995 τουρκικό φορτηγό πλοίο πλησίασε την Ανατολική Ίμια και εξέπεμψε SOS, αρνούμενο ελληνική βοήθεια, με τον ισχυρισμό του Πλοιάρχου ότι βρίσκεται σε τούρκικα νερά. Στις 28 Δεκεμβρίου τελικά δύο ελληνικά ρυμουλκά απεγκλώβισαν το φορτηγό πλοίο και το οδήγησαν ασφαλές στο Κιουλούκ της Τουρκίας, με το τουρκικό ΥΠΕΞ την επομένη να διακοινώνει στο ελληνικό ΥΠΕΞ ότι τα Ίμια είναι τούρκικα. Έτσι ξεκίνησε ένας έντονος κύκλος επεισοδίων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που κορυφώθηκε ένα μήνα αργότερα και καθιέρωσε την ύπαρξη των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο.
Υπήρξαν κάποια γεγονότα σημαντικά τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά και δίνουν φως στους λάθος χειρισμούς της ελληνικής πλευράς και αποκαλύπτουν το πολιτικό παιχνίδι που στήθηκε ερήμην του ΓΕΕΘΑ και του ελληνικού λαού. Το ελληνικό ΥΠΕΞ απέρριψε την τούρκικη διακοίνωση με καθυστέρηση σχεδόν δύο εβδομάδων, δείχνοντας τα πολύ αργά αντανακλαστικά του σε ένα τόσο μείζον ζήτημα κυριαρχικών δικαιωμάτων. Το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου, ο Θ. Πάγκαλος, ΥΠΕΞ την περίοδο της Κρίσης, έστειλε αναφορά ενημέρωσης στις πρεσβείες των χωρών της Ε.Ε., της Ρωσίας και των ΗΠΑ για τα περιστατικά που εκτυλίσσονταν, χωρίς όμως ποτέ να ζητήσει τη βοήθειά τους, παρότι ήταν εφικτό και αποτελούσαν σύμμαχες δυνάμεις.
Λόγω μη σύγκλησης ΚΥΣΕΑ για αποδέσμευση κατάλληλων ΕΚΕ (Ειδικοί κανόνες εμπλοκής) για προστασία των πλοίων που παρέμεναν απροστάτευτα στα Ίμια, ο Α/ΓΕΕΘΑ πήρε πρωτοβουλία και ενεργοποίησε ο ίδιος τους κανόνες. Στις 29 Ιανουαρίου, ενώ το ΓΕΕΘΑ ζήτησε συνάντηση με το ΥΠΕΞ για άμεση συζήτηση επί του θέματος της διεκδίκησης των Ιμίων από τους Τούρκους, η ημερομηνία συνάντησης ορίστηκε την 8η Φεβρουαρίου, επικαλούμενο φόρτο εργασίας, βάζοντας σε δεύτερη και τρίτη μοίρα το κρίσιμο θέμα των εθνικών συμφερόντων. Το βράδυ της ίδιας μέρας ο Κ. Σημίτης υπόσχεται στον Αμερικανό πρόεδρο Κλίντον τη μη χρήση στρατιωτικής βίας στις προκλήσεις των Τούρκων, ερήμην του Α/ΓΕΕΘΑ που περίμενε να δει πως θα αντιδράσουν οι ελληνικές δυνάμεις στα Ίμια.
Στις 30 Ιανουαρίου ο Δ. Βερύκιος καλύπτει τηλεοπτικά τον ελληνικό στόλο που βγήκε σε απόπλου, κάνοντας γνωστές παγκοσμίως τις κινήσεις της ελληνικής πλευράς, ανεπίτρεπτο για μια σοβαρή χώρα. Το βράδυ της ίδιας μέρας στις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης ο ΥΠΕΞ ανακοινώνει ότι δε θα ασκήσει το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων αυτή την περίοδο, ένα δικαίωμα που θα πρόσφερε πλεονεκτική θέση, παρόλα αυτά το απεμπόλησε. Έτσι φτάνουμε στις 31 Ιανουαρίου τα ξημερώματα, όπου ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με πλήρωμα τους: Χριστόδουλο Καραθανάση, Παναγιώτη Βλαχάκο και Έκτορα Γιαλοψό, πλησιάζει στη Δυτική Ίμια για να διαπιστωθεί η παρουσία τουρκικών ειδικών δυνάμεων και για άγνωστους λόγους συντρίβεται. Οι επίσημες ανακοινώσεις της συντριβής γνωστές, αλλά δεν ικανοποιούν τη μέση κοινή αντίληψη.
Το πρωί της ίδιας μέρας με παρέμβαση του ΥΦΕΞ των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ αποσύρονται οι δυνάμεις, τα πλοία και οι σημαίες από τις μικρές βραχονησίδες. Στις 2 Φεβρουαρίου μέσα από το ελληνικό Κοινοβούλιο ο νεοφερμένος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, διαδεχόμενος τον Ανδρέα Παπανδρέου μετά από ψηφοφορία της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, ευχαριστεί δημόσια τις ΗΠΑ για την πρωτοβουλία και τη βοήθειά τους για την αποκλιμάκωση της Κρίσεως. Η υπακοή της πολιτικής ηγεσίας στο θέλημα του Κλίντον υπέδειξε την παραίτηση από τα κυριαρχικά δικαιώματα και κατέστησε την Ελλάδα 51η Πολιτεία των ΗΠΑ.
Η Κρίση των Ιμίων ήταν η απαρχή μιας συνεχούς και προκλητικής αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο από τους Τούρκους, αλλά και η απαρχή μιας συνεχούς υποχώρησης επί των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Από τότε ακολούθησαν, και εξακολουθούν μέχρι σήμερα, πολλά περιστατικά παραβίασης ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου, τα οποία δεν αντιμετωπίστηκαν δεόντως και προσδίδουν πολιτική ισχύ στη γειτονική χώρα. Δεν είναι όμως οι μόνοι τρόποι με τους οποίους ασκούν πίεση στη χώρα μας και διεκδικούν εδάφη. Παράδειγμα προκλητικής κίνησης των Τούρκων ήταν και η σύναψη του παράνομου τουρκολυβικού μνημονίου που συνιστά παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Μια κίνηση ματ που ίσως «περνάει στα ψιλά» αποτελεί και η αγορά ακινήτων από Τούρκους, κυρίως μεγαλοεπιχειρηματίες, στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου. Δυστυχώς το ελληνικό κράτος υποβοηθά το σχέδιο των «φιλικών» γειτόνων δημιουργώντας ένα ακατάλληλο προς επιβίωση περιβάλλον στα νησιά του Αιγαίου με αποτέλεσμα να ωθεί πολλούς στο να εγκαταλείψουν τις πατρικές τους εστίες. Ακόμα και η προώθηση παράνομων μεταναστών μέσω Τουρκίας στην Ελλάδα αποτελεί μοχλό πίεσης και αποτελεσματικό τρόπο εκφοβισμού.
Το πιο σημαντικό περιστατικό που συνέβη όμως και αποσιωπήθηκε η τεράστια σημασία του, ήταν το περιστατικό στα ανοιχτά της Κάσου και της Καρπάθου τον Ιούλιο του 2024, όταν ιταλικό πλοίο που πραγματοποιούσε έρευνες για ποντισμό καλωδίου ήρθε αντιμέτωπο με τούρκικα πολεμικά πλοία. Αν και η ελληνική πλευρά το αρνήθηκε, η Άγκυρα δήλωσε ότι τελικά η Ελλάδα ζήτησε άδεια για την ολοκλήρωση των εργασιών, καθώς αναγνώρισε ότι η περιοχή ανήκει στην τούρκικη υφαλοκρηπίδα. Ο Σουλτάνος αμφισβητεί ανοιχτά τη νόμιμη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για ΑΟΖ και επιβάλλει ένα τουρκολυβικό μνημόνιο που έχει απορριφθεί ως παράνομο από γειτονικά κράτη.
Παρά την ανεκτικότητα σε επικίνδυνο βαθμό που φανερώνει η ελληνική πλευρά στις προκλήσεις των Τούρκων, ο ελληνικός λαός δεν ξεχνάει, αντιστέκεται, επιμένει, και δεν παραχωρεί ούτε σπιθαμής γη. Έχουμε χρέος κάθε χρόνο να τιμάμε τη μνήμη των ανθρώπων που έπεσαν στο καθήκον στα Ίμια, αλλά και τη μνήμη όλων των πεσόντων υπέρ πατρίδας, για να θυμόμαστε ότι η πατρίδα είναι τόπος ιερός και κάποιοι έδωσαν το αίμα τους, και αν χρειαστεί θα το ξανακάνουν, για να είναι ελεύθερη. Έχουμε υποχρέωση να την διαφυλάσσουμε σαν κόρη οφθαλμού από επίδοξους κατακτητές.
Εκ της Πολιτικής Γραμματείας του
Νέου Εθνικά Ενιαίου Πολιτικού Σχηματισμού ΠΡΩΤΑ Η ΕΛΛΑΔΑ
Κωστής Μπακογιάννης – Εθνικός Συντονιστής
Μαρίνα Μικελάτου – Ειδική Γραμματέας Α’ Οργανωτικών και εσωτερικών θεμάτων
Αλέξανδρος Αγραφιώτης
Έλενα Αρβανιτίδου
Ιωάννα Άρμεν
Κωνσταντίνος Γκέκας
Δημήτρης Ηλιόπουλος
Σωτήρης Μάκιος
Χρήστος Πάνος
Πηγές:
