Στα Σκόπια η κεντρική “φαραωνική” πλατεία (συνολικό εμβαδόν 18.500 τ.μ.) διασχίζεται από τον Αξιό ποταμό ή Vardar με πολλές γέφυρες, τρείς οι σημαντικότερες: η παλιά πέτρινη γέφυρα, η μαρμάρινη γέφυρα Μάτι διακοσμημένη με δεκάδες αγάλματα που οδηγεί στο μαρμάρινο μεγαλοπρεπέστατο Αρχαιολογικό μουσείο και την επίσης μαρμάρινη γέφυρα τέχνης με 28 αγάλματα (13 και 13 εκατέρωθεν + 2 μεγαλύτερα μεσαία) που οδηγεί στην μαρμάρινη περίκεντρη Πρωτοβάθμια Εισαγγελία. Οι κλέφτες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μέχρι και την παρισινή Αψίδα θριάμβου αντέγραψαν και την φόρτωσαν με ό,τι μορφές ήθελαν (φυσικά σε πρώτο πλάνο η Ολυμπιάδα με τον νεαρό Αλέξανδρο) ενώ στην ίδια πλατεία υπάρχουν τα αγάλματα των Gotze Deltchev, Damian Gruev (πρωτεργατών Ε.Μ.Ε.Ο.], το σύμπλεγμα των Βαρκάρηδων: Βούλγαροι αυτονομιστές που το 1903 ανατίναξαν τα γραφεία της Οθωμανικής Τράπεζας, το γαλλικό ατμόπλοιο Guadalquivir, τους κεντρικούς αγωγούς φωταερίου και ύδρευσης στη Θεσσαλονίκη, όλοι αυτοί μαζί με τον Φίλιππο, τον Ιουστινιανό (γενέτειρα: Ταυρήσιο ΝΑ Σκοπίων) και τους Κύριλλο, Μεθόδιο. Μετά την Συμφωνία των Πρεσπών ο Μέγας Αλέξανδρος δεν έχει όνομα, τον λένε “Ο πολεμιστής πάνω στο άλογο”.
Παντού μάρμαρα μέχρι και το τεράστιο Αρχαιολογικό μουσείο με το τριγωνικό αέτωμα στην μέση και με τις δύο περίκεντρες απολήξεις του είναι εξ ολοκλήρου από μάρμαρο: μαρτυρία εκατομμυρίων χρημάτων από Erdogan, Sorros και “Κύριος οίδε” πόσο άλλο ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Τουλάχιστον από το 2016 το Ίδρυμα Sorros χρηματοδοτεί το Σκοπιανό Ινστιτούτο με 99.000 $ ενώ την Επιτροπή Δικαιωμάτων με 54.000 $. Η Τουρκία ήταν η πρώτη χώρα που έστειλε πρεσβεία και την αναγνώρισε με το συνταγματικό της όνομα “Δημοκρατία της Μακεδονίας” Οι χρηματοδοτήσεις προς την μειονότητα παρέχονται μέσω του τούρκικου ιδρύματος “Συνεργασίας & Συντονισμού” (ΤΙΚΑ) που κατασκευάζει σχολεία εκμάθησης τούρκικης γλώσσας, συντηρεί οθωμανικά μνημεία και τζαμιά, χορηγεί κρατικές υποτροφίες σε άπορους μαθητές τούρκικης – αλβανικής καταγωγής και σε Τορμπέσηδες. Αυτά από το 2018…
Άφθονο πληθωριστικό χρήμα: Δεν έχουν κέρματα, το μικρότερο χαρτονόμισμα είναι 5
δηνάρια, 700 δηνάρια για μία μερίδα φιλέτο μοσχαρίσιο, αναλογία 1 euro / 61.5 δηνάρια.
Παντού άκουγα Τούρκικα: Μοναστήρι, Αχρίδα, Σκόπια. Η απογραφή 2021 μέτρησε
1.836.713 μόνιμους κατοικούς και 260.606 μη μόνιμους. Από τον μόνιμο πληθυσμό
Σλαβομακεδόνες: 58.44%, 24.3% Αλβανοί, 3.86% Τούρκοι, 2,53% Ρομά, 0,47% Βλάχοι, 1.3%
Σέρβοι, 0.87% Βόσνιοι. Από τον μη μόνιμο πληθυσμό 45% Σλάβοι, 66.36% Αλβανοί, 1.02%
Ρομά, 0.19% Βλάχοι, 0.35% Σέρβοι, 0.81% Βόσνιοι.
Απογραφή 2002 – Σκόπια 68.5% Ορθόδοξοι, 28.6% Ισλαμιστές, 0.5% Καθολικοί, 0.04% Προτεστάντες. Η βόρεια όχθη του Αξιού κατοικείται από μουσουλμάνους: Αλβανούς, Τούρκους, Ρομά ενώ η νότια από χριστιανούς: Σλαβομακεδόνες.
Απογραφή 2002 – Μοναστήρι: 89.2% Oρθόδοξοι, 9.2% Ισλαμιστές, 0.2% Καθολικοί, Ο.Ο1% Προτεστάντες, Ι.4% άλλοι. Η γλωσική σύνθεση: 92.9% Σλαβομακεδονικά, 3.2% Αλβανικά, 1.9% Τούρκικα, 0.7% Βλάχικα, 0.5% Σέρβικα, 0.4% Ρομά, 0.01% Βοσνιακά, 0.4 άλλες.
Απογραφή 2002 – Αχρίδα εθνοτική: 80.4% Σλαβομακεδόνες, 7% Αλβανοί, 5,4% Τούρκοι, 7.2% άλλοι. Η γλωσσική σύνθεση: 83.1% Σλαβομακεδονικά, 9.4% Αλβανικά, 5.3% Τούρκικα, 2.4% άλλες. Η θρησκευτική σύνθεση: 80.9% 0ρθόδοξοι, 18.1% Ισλαμιστές, 1.1% άλλοι.
Το αποκορύφωμα: επειδή το ταξίδι ήταν καθαρά πολιτιστικό και πολλοί παντού ήξεραν ελληνικά ο ξεναγός μας συνέστηνε πάντα να είμαστε αρκετά προσεκτικοί με τα όσα λέμε μεταξύ μας. Είναι αλήθεια ότι είναι πράγματι πολύ ζωντανή η ελληνική παρουσία ιδίως στo νότιo Μοναστήρι, Αχρίδα: μακεδονική αρχιτεκτονική και βυζαντινοί ναοί. Μαρτυρία συνταξιδιώτισσας με καταγωγή από Μοναστήρι μας είπε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετά την συμφωνία με τους Σέρβους πήγε εκεί και πάρα την θερμή υποδοχή των κατοίκων (η πόλη ήταν στην μεγαλύτερη πλειοψηφία της ελληνική) σε λόγο που εκφώνησε τους είπε: “Και τώρα θα είστε καλοί Σέρβοι πολίτες”. Τότε πολλοί τα μάζεψαν και έφυγαν για Ελλάδα.
Στο διαδραστικό εβραϊκό μουσείο θαυμάσαμε τη μαεστρία των Εβραίων στην επίκληση της συλλογικής ενοχής. Στις κορνίζες φωτογραφιών προσώπων έχουν και μερικές με καθρέφτες όπου βλέπεις μέσα το πρόσωπό σου, ενώ δίπλα σε βαγόνι μεταφοράς τους στα στρατόπεδα του θανάτου όπου είχαν ελάχιστα πολύ μικρά ανοίγματα ώστε να μην σκάσουν όλοι τους έχουν τοποθετήσει μία φωτογραφία πίνακα σε μεγάλο μέγεθος με πλήθος προσώπων να φωνάζουν έχοντας όλοι το βλέμμα τους στραμμένο προς τα πάνω στο ίδιο σημείο. Εξάλλου όπως μας είπε η ξεναγός του μουσείου με τα σπαστά ελληνικά της: Οι Εβραίοι από το Μοναστήρι κρατήθηκαν από της 11 μέχρι 22 Μαρτίου 1943 στο τοπικό εργοστάσιο καπνού Monopol υπό άθλιες συνθήκες και η μεταφορά τους έγινε με σφραγισμένα βαγόνια βοοειδών.
Αν οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν είχαν στηρίξει εξ αρχής οικονομικά τα Σκόπια, δεν γνωρίζουμε ποια θα ήταν η ανάπτυξή τους. Το αρχικό επιχείρημα ήταν ότι με αυτόν τον τρόπο θα είχαν απόλυτη εξάρτηση από την Ελλάδα και θα ακολουθούσαν τις επιταγές της…
Επιχείρημα που τελικά αποδείχτηκε άστοχο…
Γιάννης Μέγας: Οι “Βαρκάρηδες” της Θεσσαλονίκης. Η αναρχική βουλγαρική ομάδα & οι βομβιστικές ενέργειες του 1903.
LINKS:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B9%CE%B1
https://www.synallagma.gr/isotimia-euro-dinario-boreias-makedonias
Δέσποινα Τερτιλίνη – Μέλος του
Νέου Εθνικά Ενιαίου Πολιτικού Σχηματισμού – Πρώτα η Ελλάδα
